ΤΟ ΠΟΜΑΚΙΚΟ ΑΔΡΑΛΕΖ
Στις 6 Μαΐου, στο χωριό μου στις Άνω Θέρμες (Γκόρνο Σέλο), με την ανατολή του ήλιου, όλοι οι χωρικοί ξεχύνονταν στην ύπαιθρο για να γιορτάσουν την μεγάλη Γιορτή, το μεγάλο Μπαϊράμι της άνοιξης, την ημέρα του βοσκού και το Μπαϊράμι των ζώων, το Αδραλές (Χιντρελέζ).
Τα ζώα για τους Πομάκους μετά τον Αλλάχ και τον Προφήτη αυτού Μουχαμμέτ, θεωρούνταν ό,τι πιο ιερό και άγιο. Τα ζώα παρείχαν στον Πομάκο, το πολύτιμο δώρο του Θεού, την πολυπόθητη τροφή, το θρεπτικό γάλα, τυρί, βούτυρο, κρέας, την τρίχα και το μαλλί για υγιή ένδυση, το δέρμα για ασφαλή υπόδηση, ενώ ήταν αναγκαίοι βοηθοί για την καλλιέργεια της γης, για την μεταφορά των προϊόντων τους.
Τα νεαρά κορίτσια, λυγερά και όμορφα, ήταν γιορτινά ντυμένα, στολισμένα στα κεφάλια με λουλούδια, όπου κυριαρχούσε το άγριο γεράνι και στη μέση τους είχαν στεφάνι από άγριο νάρκισσο του βουνού. Τα αγόρια, επίσης καλοντυμένα και στολισμένα, ως επί το πλείστον ανύπαντρα, είχαν στήσει από νωρίς τις κούνιες και τους χορούς, τραγουδώντας τραγούδια χαράς, αγάπης, έρωτα αλλά και πικραμένα τραγούδια για πόθους που δεν πραγματοποιήθηκαν.
Ένα πρωτοφανές περιστατικό συνέβη φέτος (31 Αυγούστου) στο εκτουρκισμένο πανηγύρι του Ακρίτα (Αλάνατ στα πομακικά/ Αλάντεπέ στα τουρκικά) στην ορεινή Ροδόπη.
Θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα θέμα, για το οποίο συνέχεια δέχομαι ερωτήσεις από ξένους και από τοπικούς παράγοντες: οι Πομάκοι με ποιανού μέρος είναι, με της Ελλάδας, με της Τουρκίας ή και με τους δύο; Η απερίφραστη απάντηση θα ήταν μόνο με αυτούς που στηρίζουν τους Πομάκους και έπονται οι άλλοι. Δεν είναι όμως καθόλου τα πράγματα έτσι σήμερα και θα προσπαθήσω να το εξηγήσω με ένα ιστορικό γεγονός που συνέβη στα πρώτα χρόνια του Ισλάμ, μεταξύ του 4ου και του 5ου χαλίφη.
Η ΟΥΝΕΣΚΟ έχει καθιερώσει την 21η Φεβρουαρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας, για την διάσωση των ολιγότερο ομιλουμένων γλωσσών. Αιτία της καθιέρωσής της είναι η μεγάλη σφαγή που συνέβη στις 21 Φεβρουαρίου 1952 εις βάρος των φοιτητών του πανεπιστημίου της Ντάκα, του τότε ανατ. Πακιστάν, που διαμαρτύρονταν για την επιβολή της επίσημης γλώσσας Ούρντου, του δυτ. Πακιστάν.
Στην εμπορική έκθεση «Ανατολική Μακεδονία, Θράκη, 2012» στη βιομηχανική περιοχή της Κομοτηνής, από τις 24 έως 27.05.12, είχαμε βρει να έχει τη δική της ξεχωριστή θέση σε περίπτερο της έκθεσης και μία πομακική συνταγή! Πιο συγκεκριμένα, ανάμεσα σε διαφημιστικά φυλλάδια για τις τοπικές γεύσεις της περιοχής, υπήρχε και συνταγή για την Πομακική σούπα με κύριο συστατικό την κολοκύθα (τίκφα).
Η διαφορά μας με τους Τούρκους και την τούρκικη οικογένεια είναι ότι και αυτοί γεννούσαν πολλά παιδιά, αλλά από πολλές γυναίκες, ενώ η πομάκικη οικογένεια έκανε πολλά παιδιά από μία μητέρα- σύζυγο. Επίσης, βασική διαφορά με την τούρκικη οικογένεια είναι ότι γάμοι μεταξύ συγγενών Πομάκων είναι σχεδόν ανύπαρκτοι, ενώ στην Τουρκία και σήμερα ακόμα συνεχίζονται οι αιμομικτικοί γάμοι, με πολλές τερατογεννήσεις, παρά την προσπάθεια του κράτους να τους περιορίσει. Γι αυτό υπήρχε δεσμός, συνοχή και ομοψυχία μεταξύ των μελών της πομάκικης οικογένειας και λειτουργούσαν ως ενιαία ομάδα, ενώ αντιθέτως στην Τουρκία η εγκληματικότητα μεταξύ των συγγενών κατέχει την πρωτιά.