ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΟΜΑΚΩΝ (Μέρος 2ο)
ΕΘΙΜΙΚΟ – ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
H πομάκικη οικογένεια ήταν πατριαρχική, αλλά όχι ανδροκρατούμενη. Η γυναίκα – μητέρα και η γυναίκα – σύζυγος ήταν ιερό πρόσωπο και στα παλιότερα χρόνια η προσβολή τους σήμαινε θάνατος δια ροπάλου στο πίσω μέρος του κεφαλιού και διάλυση αυτού όπως το κεφάλι του φιδιού [zmiyna glava] κι αν υπήρχε βιασμός επιβάλλονταν το μαρτύριο του ευνουχισμού, πομακικού τύπου, περίπου σαν αυτό που εφαρμόζουν για τον ευνουχισμό των αρσενικών ζώων, δηλαδή διάλυσης των όρχεων και του σπερματικού πόρου με ξύλινη ειδική σφύρα και έπειτα ακολουθούσε η θανάτωση όπως προαναφέραμε. Η ίδια τιμωρία δεν επιβάλλονταν για την αδελφή ή την κόρη που ήταν σε ηλικία γάμου, διότι η οικογένεια θεωρούνταν συνυπεύθυνη, έπρεπε να προβλέψει και να λάβει τα ανάλογα μέτρα. Επίσης, ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό γνώρισμα των Πομάκων και χτυπητή διαφορά με τους Τούρκους είναι ότι ανέκαθεν οι Πομάκοι ήσαν μονογαμικοί ακόμα κι όταν εξισλαμίστηκαν. Η πολυγαμία ήταν σπάνια περίπτωση στους Πομάκους και μόνο για σοβαρούς θρησκευτικούς λόγους έχουν συμβεί πολυγαμικοί γάμοι.
Κατηγορία:
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΟΜΑΚΩΝ (Μέρος 1ο)
Εδώ και μερικές δεκαετίες, παριστάνοντας τους ιστοριοδίφες, Τούρκοι, Έλληνες, Βούλγαροι και Σλάβοι εθναπόστολοι συγγραφείς, γράφουν και περιγράφουν τους Πομάκους, χύνοντας τόνους μελάνι, παρουσιάζοντας και παρομοιάζοντας τους Πομάκους σαν κάτι από τον εαυτό τους, υποστηρίζοντας ο καθένας από την πλευρά του, την ορθότητα της δήθεν τεκμηριωμένης άποψής τους, για την εθνολογική καταβολή των Πομάκων. Σήμερα φθάσαμε σε σημείο να γνωρίζουμε τους Πομάκους μόνο από τις διηγήσεις και περιγραφές των «άλλων» και των «εχθρών» τους (Τούρκων). Χαρακτηριστικές είναι οι δημοσιεύσεις των τουρκόφωνων τοπικών εφημερίδων, που παλιά ισχυρίζονταν ότι δεν υπάρχουν Πομάκοι και ότι η μειονότητα εδώ είναι τουρκο-μουσουλμανική. Τώρα, άλλαξαν τροπάριο, γράφοντας ιστορίες για αρκούδες, Κουμάνους, Πετσενέγους, Κιπτσάκους και πολλούς άλλους, που δεν έχουν καμία σχέση με τους Οθωμανούς Τούρκους και ισχυρίζονται ότι είμαστε τούρκο-Πομάκοι και μακρινοί συγγενείς τους και ότι μοιάζουμε με τα μούτρα τους. Οι Πομάκοι μπορεί να υστερούσαν στις τέχνες, στα γράμματα και στο πολιτισμό, αλλά ποτέ δεν ήσαν βάρβαροι και δεν έχουν διαπράξει βαρβαρότητες και εγκλήματα, όπως οι Τούρκοι. Σαν Ζαγάλισα προκαλούμε τον οποιονδήποτε Τούρκο, Έλληνα, Βούλγαρο ή Σλάβο ιστορικό να αποδείξει από πού κατέβηκαν και ποιον αιώνα εγκαταστάθηκαν στην οροσειρά της Ροδόπης οι Πομάκοι. Το άρθρο αυτό ξεκινώ να το γράφω εν βρασμώ ψυχής και αγανάκτησης, για τις ανακρίβειες και διαστρεβλώσεις που θέλουν να φορτώσουν στους Πομάκους.
Κατηγορία:
Οργανώνονται οι Πομάκοι της Τουρκίας. ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΥΠΟΓΡΑΦΩΝ. Τα Πομακικά η 3η μεγαλύτερη μειονοτική γλώσσα στην Τουρκία!
Ενθαρρυντικά νέα από του Πομάκους της Τουρκίας, έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Ο αγώνας των Πομάκων της Ελλάδας από το 1996 με την ίδρυση του Κέντρου Πομακικών Ερευνών και την έκδοση της εφημερίδας Ζαγάλισα, επηρεάζει τους Πομάκους και της Τουρκίας .Μετά από πολλές δυσκολίες η Πλατφόρμα Πομάκων Δημοκρατών, οργάνωσε συνέντευξη Τύπου στην Κωνσταντινούπολη στις 21.2.2011 (ανακηρύχθηκε από την ΟΥΝΕΣΚΟ ως Διεθνής Ημέρα των Μητρικών Γλώσσών), και έδωσε στη δημοσιότητα Δελτίο Τύπου, όπου ζητάει να μην χαθεί η πομακική κουλτούρα και γλώσσα.
Ζητάει από το Τουρκικό κράτος να θεσμοθετήσει επισήμως μαθήματα ή φροντιστήρια στην Πομακική γλώσσα. Καλεί όλους τους Πομάκους να συμπαραταχθούν στον αγώνα, ώστε να μπορούν ελεύθερα να διακηρύσσουν την καταγωγή τους. Είμαστε ένα λουλούδι στον κήπο των λαών, δηλώνουν χαρακτηριστικά.
Ο Μεχμέτ Ντεμίρ, ως εκπρόσωπος της Πλατφόρμας Πομάκων Δημοκρατών, ανακοίνωσε την έναρξη Διεθνούς Εκστρατείας Συλλογής Υπογραφών από Πομάκους της Τουρκίας, της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, των Σκοπίων, της Αλβανίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και σε όποια άλλη χώρα διαβιούν.
Κατηγορία:
Παρουσίαση Επιστημονικής Έρευνας στο Πανεπιτήμιο Πατρών. Μια ματιά στον λαϊκό Πολιτισμό και των Πομάκων
«Χειροτεχνίες και διαφορετικές κουλτούρες στην Ελληνική Θράκη: η περίπτωση των Πομάκων (Artcrafts and different cultures in Greek Thrace: the case of Pomaks), ήταν το θέμα της έρευνας, που παρουσιάστηκε στις 8 Μαΐου 2011, στο συνέδριο: 3ο ΝΕΜΣΑΠ: Κοινωνία Ενσωμάτωσης υπό Κρίση στο Πανεπιστήμιο Πάτρας(Τhird south European and Mediterranean conference on citizenship identity and culture: Inclusive Society under Crisis. University of Patras). Η εισήγηση παρουσιάστηκε από την Πιπίνη Ελευθερίου, υπ. δρ. του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και την Ιφιγένεια Βαμβακίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Νεότερη ελληνική ιστορία και τον πολιτισμό, στο ίδιο πανεπιστήμιο.Από την ανάγνωση ξυλόγλυπτων έργων Πομάκων της Ξάνθης, που συμμετείχαν στην έρευνα και από τις προφορικές τους μαρτυρίες, προέκυψε ότι:
Κατηγορία:
ΤΟ ΠΟΜΑΚΙΚΟ ΑΔΡΑΛΕΖ (ΕΝΤΡΕΛΕΖ)
Μέχρι σήμερα έχουν διατυπωθεί πάρα πολλές εκδοχές σχετικά με το Εντρελέζ είτε από την πλευρά των Τούρκων είτε από την πλευρά των Βουλγάρων. Κάποιοι Έλληνες συγγραφείς στην δεκαετία του ΄80 άρχισαν να γράφουν και να δίνουν την δική τους εκδοχή. Ιστορικά, όλοι δεν παύουν να εκμεταλλεύονται το θέμαπροπαγανδιστικά. Τα τελευταία χρόνια έχουμε από πλευράς Τουρκίας προσπάθεια τουρκοποίησης της γιορτής του Εντρελέζ μέσα στην Τουρκία (αν και είναι παραδοσιακή γιορτή των μη τουρκικών λαών), όπως ακριβώς προσπαθούν να κάνουν και με την παραδοσιακή γιορτή των Κούρδων, το Νεβρόζ. Τα τελευταία χρόνια ανάλογη προσπάθεια τουρκοποίησης του Εντρελέζ γίνεται και στην ελληνική Θράκη με σόου Τούρκων πολιτικών, του προξενείου Κομοτηνής, με πολλά ερωτηματικά για το όψιμο ενδιαφέρον όλων εις βάρος των Πομάκων, που είναι αποκλειστικά δική τους γιορτή στην περιοχή που ζούνε επί αιώνες.
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πομάκων και η εφημερίδα μας, η Ζαγάλισα, με την υψηλή ευθύνη που μας διακατέχει, θα παρουσιάσουμε και θα προβάλλουμε τις δικές μας θέσεις, τα ήθη και τα έθιμά μας, σύμφωνα με τις παραδόσεις μας, όπως τις βρήκαμε από τους προγόνους μας.
Κατηγορία:
ΟΥΑΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΣ ΜΙΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΑ
Η Ουαλία αποτελεί σήμερα τμήμα της Μεγάλης Βρετανίας και έτσι βρίσκεται στην καρδιά της παγκόσμιας γλώσσας του πλανήτη, των αγγλικών. Η ουαλική γλώσσα, είναι μία από τις πιο παλιές γλώσσες της Ευρώπης, και η ιστορία της έχει πολλές ομοιότητες με την πομακική γλώσσα, που είναι και αυτή από τις πιο παλιές γλώσσες των Βαλκανίων. Η ουαλική γλώσσα, όπως και η πομακική, δέχθηκε και αυτή προσπάθεια εξαφάνισής της από τους Άγγλους και παρ’ όλα αυτά, κατάφερε τις τελευταίες δεκαετίες να ξαναζωντανέψει σε μεγάλο τμήμα της Ουαλίας. Θα αναφερθούμε με συντομία στο θέμα, θεωρώντας το παράδειγμα για μίμηση για τα πομακικά.Μια μικρή ιστορική αναδρομή είναι απαραίτητη : τον 19ο αιώνα στην Ουαλία το εκπαιδευτικό σύστημα δεν ήταν καλό και δεν διδασκόταν η ουαλική γλώσσα.
Κατηγορία:
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΕΘΙΜΑ ΣΤΗ ΜΥΡΤΙΣΚΗ
Υπάρχουν στη Μυρτίσκη κάποια έθιμα που τα είχαμε από παλιά αλλά σήμερα έχουν σταματήσει και κινδυνεύουν να ξεχαστούν για πάντα.Το πιο σημαντικό ήταν τα τραγούδια και οι χοροί μας που σταμάτησαν γύρω στο 1975. Πριν από εκείνη τη χρονιά, οι Πομάκισσες κάθε χρόνο πήγαιναν στην τοποθεσία Μουλό Φαρμάν που βρίσκεται έξω από το χωριό. Εκεί φτιάχνανε δύο ομάδες που η καθεμιά είχε από τέσσερις γυναίκες. Ο χορός ξεκινούσε, η μία ομάδα τραγουδούσε πρώτη και ξεκινούσε με τα εξής λόγια «πλιούστιτε μόμτσε τα πλιούστιτε, μπαρούτα τιε μπέζμπι» που σημαίνει «ρίξτε (με το πιστόλι) αγόρια, με το μπαρούτι» και η άλλη ομάδα γυναικών απαντούσε και συνεχιζόταν η γιορτή.
Κατηγορία:
Πανηγύρια για τα …πανηγύρια. Ταπείνωση του Ελληνικού κράτους; Υφυπουργός Γ. Ντόλιος, ο νέος…αγάς του πανηγυριού!
Πραγματοποιήθηκαν κατά σειρά τα δύο καλοκαιρινά πανηγύρια στα Πομακοχώρια του νομού Ροδόπης και Έβρου, του Ακρίτα (Αλάνατ ή Αλάντεπέ) και του Χίλια, αντίστοιχα. Και τα δύο είναι πλέον πρώην Πομάκικα πανηγύρια, το πρώτο με οικονομικά χαρακτηριστικά και το δεύτερο με έντονα θρησκευτικά, αφού εκεί συναθροίζονταν οι Αλεβίτες των γύρω χωριών.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 πραγματοποιήθηκε «τουρκική εισβολή» και με την απόλυτη συνδρομή ελληνόφωνων παραγόντων (νομαρχών κλπ) τα πανηγύρια πέρασαν στη σφαίρα επιρροής του καλπάζοντος τουρκικού εθνικισμού, ώστε σήμερα να είναι κακόγουστες αντιγραφές εθνικιστικών πανηγυριών της Τουρκίας (Αδριανούπολης, Προύσσας κλπ), και να προσπαθούν μέσα από γελοίες και υποκριτικές αναφορές στην ειρήνη των γειτονικών λαών, να στήσουν άλλο ένα τουρκικό σκηνικό στην ούτως ή άλλως απο-πομακοποιημένη σε μεγάλο βαθμό ορεινή Ροδόπη.Και στα δύο πανηγύρια η συμμετοχή του κόσμου σε σχέση με παλαιότερες εποχές ήταν πολύ περιορισμένη, γεγονός που προκάλεσε τη δυσφορία των διοργανωτών οι οποίοι κάθε χρόνο αναζητούν τρόπους να καταστήσουν πιο ελκυστικά τα πανηγύρια. Και οι δύο εκδηλώσεις έχουν επιπλέον μετατραπεί σε «μαύρη μπίζνα» καθώς οι επισκέπτες πληρώνουν υποχρεωτικά εισιτήρια των 5 ευρώ.
Στο πανηγύρι του Ακρίτα φέτος - για πρώτη φορά - τελετάρχης/αγάς ορίστηκε μη Πομάκος από το χωριό Ομηρικό (βλ. φ. 43 Ζαγάλισα). Συμμετείχαν ο αντινομάρχης Ροδόπης Κ. Κατσιμίγας, ο βουλευτής Α. Χατζηοσμάν, αυτοδιοικητικοί παράγοντες και φυσικά ο πανταχού παρών Τούρκος πρόξενος Μουσταφά Σαρνίτς, ο δήμαρχος του Οσμάνγκαζί της Προύσσας Μουσταφά Ντουντάρ και αρκετοί «αστέρες» του εγχώριου τουρκικού εθνικισμού. Αξίζει να σημειώσουμε ότι, το Σάββατο το βράδυ, η εκ Τουρκίας τραγουδίστρια η οποία εκλήθη να τέρψει τους παρευρισκομένους με τουρκικά άσματα, κάποια στιγμή αγανάκτησε τόσο από τη χαμηλή προσέλευση αλλά και από την αδιαφορία των παρευρισκομένων, οι οποίοι ούτε καν χειροκροτούσαν, ώστε απείλησε να εγκαταλείψει το ένδοξο …τουρκικό πανηγύρι!
Κατηγορία:
ΠΟΜΑΚΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ - Από τα αρχαία χρόνια
Μία ενδιαφέρουσα μελέτη δημοσιεύθηκε στο 5ο τεύχος (ΣΕΠ-ΟΚΤ 2009) του έγκυρου περιοδικού Μελισσοκομία. Πρόκειται για την εργασία του Αρχαιολόγου κ. Μαυροφρύδη Γιώργου, με θέμα «Η Μελισσοκομία των Πομάκων της Θράκης».
.JPG)
Ο συγγραφέας προβαίνει σε μία συγκριτική παρουσίαση της μελισσοκομίας των Πομάκων (Ελληνικής και Βουλγαρικής Θράκης). Μεταξύ άλλων αναφέρεται σε χρήσιμες τεχνικές, αλλά και στη χρήση του μελιού στους Πομάκους. Ειδικότερα, αναφέρει ότι οι Πομάκοι χρησιμοποιούσαν το μέλι στην λαϊκή ιατρική. Για τη θεραπεία των αμυγδαλών μία από τις συνταγές ήταν να βάζει ο άρρωστος στο στόμα του μεγάλη ποσότητα μελιού και στη συνέχεια να το καταπίνει λίγο-λίγο. Για την καταπολέμηση των παρασίτων (σκουληκιών) του πεπτικού συστήματος, έδιναν στον ασθενή μέλι σε δοσολογία μιας κουταλιάς πριν το φαγητό. Το μέλι το πρόσφεραν ακόμα και ως κέρασμα στους επισκέπτες.Κατηγορία:
ΤΑ ΠΟΜΑΚΙΚΑ «ΜΙΛΙΟΥΝΤΑΙ» ΑΠΟ …. 250 εκατομμύρια ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ! (Β ΜΕΡΟΣ)
Επειδή η συλλογή των λέξεων που δημοσιεύσαμε στο προηγούμενο φύλλο, είχε μεγάλη επιτυχία και πολλοί αναγνώστες, μας συνεχάρησαν, σήμερα δημοσιεύουμε την Β΄ συνέχεια του Πίνακα λέξεων της Πομακικής γλώσσας που είναι ίδιες με τα Ρωσικά.
Κατηγορία: